Voor wie?
Ergotherapie Verstraten richt zich op volwassenen en ouderen én hun mantelzorgers. Enkele voorbeelden waarop de behandeling zich kan richten:
- Gevolgen van het ouder worden:
- (Beginnende) geheugenproblemen / cognitieve problemen
- Dementie
- Mantelzorg begeleiding
- Valgevaar
- Adviseren (woning)aanpassingen / hulpmiddelen
- Pijn / vermoeidheid bij reuma / artrose
- Pijn / vermoeidheid bij oncologie
- Belasting / belastbaarheid.
Ergotherapie richt zich op alle dagelijkse handelingen. Heeft u een andere vraag dan deze voorbeelden, neem dan gerust contact op.
Ook voor de revalidatie na het doormaken van corona / een Covid-19 infectie, kan ergotherapie een belangrijke bijdrage leveren. Klik hier voor informatie en adviezen.
Behandelingen:
Lees hier meer over de verschillende behandelingen:
(Beginnende) geheugenproblemen of cognitieve problemen
Ouder worden kan gepaard gaan met geheugenproblemen. Beginnende geheugenproblemen kunnen vaak zelf opgelost worden maar wanneer dit erger wordt, kunnen er dagelijkse problemen ontstaan. Bij cognitieve problemen zijn er meer problemen dan alleen vergeetachtigheid; Het denken wordt trager, de concentratie is verminderd, het plannen gaat lastiger en het oplossen van problemen lukt niet meer zonder hulp. Vaak ontstaat dit sluimerend, maar het kan ook zijn dat er een (indrukwekkende) gebeurtenis aan vooraf is gegaan (bijvoorbeeld een TIA, overlijden van een dierbare of een verhuizing)
U kunt een ergotherapeut inschakelen wanneer u merkt dat:
- Het maken / onthouden van afspraken niet meer goed lukt
- De werking van (nieuwe) apparaten in huis niet meer onthouden wordt
- De zelfverzorging minder nauwkeurig verloopt
- U de dag of datum niet meer weet
- U of uw partner de krant leest maar direct daarna niet meer weet wat u gelezen heeft
- U of uw partner de telefoon opneemt maar daarna niet meer weet wie er gebeld heeft of wat er gezegd is
- U (steeds) minder initiatief neemt
- De daginvulling steeds minder wordt
- De maaltijden steeds eenvoudiger worden (ontbreken van inspiratie)
De ergotherapeut komt bij u thuis op bezoek en de mantelzorger en/of professionele zorg wordt ook betrokken bij de behandeling. Vaak heeft de omgeving al eerder een vermoeden van beginnende geheugenproblemen dan de persoon zelf. Samen met een ergotherapeut worden de mogelijkheden, beperkingen, interesses en hulpvraag van de persoon en diens mantelzorger in kaart gebracht. Het behandelprogramma en/of de begeleiding die hierop volgt kan bestaan uit:
- Informatie geven over hoe de hersenen werken, hoe het geheugen werkt en hoe het kan gebeuren dat het onthouden de ene keer beter gaat dan de andere keer.
- Vaardigheden oefenen zodat deze verbeteren en uitgevoerd blijven worden (zodat er een daginvulling blijft bestaan)
- Aanleren van compensatiemiddelen om deze vaardigheden te verbeteren
- Uitproberen / inzetten van hulpmiddelen en het begeleiden bij de aanvraag hiervan.
- Voorlichting en benaderingsadviezen geven aan de mantelzorg (en andere betrokken personen uit de omgeving); zodat de belangrijke, dagelijkse activiteiten zo lang mogelijk uitgevoerd worden
Neem gerust contact als u meer wilt weten over de mogelijkheden van ergotherapie.
Dementie (EDOMAH-richtlijn)
Dementie is een verzamelnaam voor ruim vijftig ziektes. De meest voorkomende soorten dementie zijn alzheimer, vasculaire dementie, frontotemporale dementie en Lewy body dementie.
De ergotherapiebehandeling wordt gegeven volgens de EDOMAH-richtlijn. EDOMAH staat voor Ergotherapie bij Ouderen met Dementie en hun Mantelzorgers Aan Huis. Uniek is dat deze richtlijn zich richt op de thuiswonende oudere met dementie én diens mantelzorger. Bij de behandelingen wordt ook gevraagd aan de mantelzorger om aanwezig te zijn.
Uit onderzoek is de EDOMAH-richtlijn effectief gebleken. De vaardigheden van de oudere verbeteren, de oudere heeft minder hulp nodig en de draagkracht van de mantelzorger wordt versterkt.
Wanneer de diagnose dementie gesteld wordt, zijn er binnen het dagelijks handelen vaak al veel dingen veranderd:
- Geheugenproblemen, waardoor het handelen en de communicatie lastig wordt.
- Het nemen van initiatieven ontbreekt, personen zitten in de stoel en zitten vaker te slapen dan voorheen.
- Moeite met planning / organisatie / volgorde van het dagelijks handelen
Voor dit alles is geen kant-en-klare oplossing. Alles is maatwerk en als ergotherapeut zal ik eerst de situatie goed moeten leren kennen; ik zal vragen naar iemands gewoontes en interesses, ik wil het verhaal horen van de persoon met dementie en die van de betrokken mantelzorger. Aansluiten bij iemands gewoontes, interesses en het gevoel wat iemand hierbij krijgt zijn van belang om een persoon met dementie weer betekenisvolle activiteiten uit te laten voeren. En heel belangrijk: ik ga het handelen observeren; zo kan ik bepalen hoe iemands niveau van functioneren is, wat iemands sterke punten in het handelen zijn en wat niet. Van hieruit kan ik een uitspraak doen over de leerbaarheid van een persoon en welke begeleiding, stimulans en/of benadering iemand nodig heeft om fijn te kunnen handelen. De benadering van de persoon met dementie is erg belangrijk. Feiten waarover gesproken wordt, worden snel vergeten, maar dit is ook niet het belangrijkste; het gevoel dat iemand heeft, nadat er een gesprek of een handeling heeft plaatsgevonden, de stemming die er heerst, dat is van belang.
Initiatiefloosheid komt vaak voor bij mensen met geheugenproblemen / dementie en kan ook nadelige gevolgen met zich meebrengen: door het stilzitten neemt de spierfunctie snel af waardoor de coördinatie en/of evenwicht kan verslechteren, wat weer een verhoogd valrisico met zich meebrengt.
Soms is het nodig om hulp te bieden, voorwerpen klaar te zetten of aan te wijzen. Een ander persoon is er meer mee geholpen uitgenodigd/ betrokken te worden; kleine handelingen te verrichten terwijl de mantelzorger de activiteit uitvoert. Op deze manier wordt er op een natuurlijke, niet confronterende wijze een andere manier van handelen aangeleerd, voor de oudere maar ook voor de mantelzorger.
Het is belangrijk om mensen weer aan het handelen te krijgen, om weer betekenisvolle activiteiten uit te voeren; verloren hobby’s, kleine boodschappen halen, een dagkalender kunnen hanteren of bijvoorbeeld zelf weer het ochtendritueel kunnen uitvoeren aan de hand van een checklist. Bij elke situatie wordt er opnieuw geïnventariseerd wat het beste advies is of waarbij iemand zicht het prettigste voelt, want mensen zijn van nature handelende wezens en hebben behoefte aan activiteiten. Een ergotherapeut sluit hierbij aan!
Neem gerust contact op met me, als u meer wilt weten over de mogelijkheden van ergotherapiebehandeling bij mensen met dementie aan huis.
Mantelzorg begeleiding
Ergotherapie richt zich (mn bij dementie) ook op de mantelzorger, de naasten. Een mantelzorger is iemand die een persoon ondersteunt, helpt of begeleid omdat het door ziekte of beperking moeilijker is geworden om zelfstandig te handelen.
Mantelzorgers nemen bij mensen met geheugenproblemen of dementie een belangrijke plaats in; zonder hen kan een persoon met dementie niet functioneren, maar tegelijk heeft een mantelzorger niet gevraagd om deze situatie, en moet er maar mee omgaan, al te vaak nog zonder uitleg. Zij zien hun naaste veranderen, maar het lukt niet altijd om de benadering aan te passen aan de veranderende situatie. Dan kan ergotherapie de juiste begeleiding geven, vooral wanneer bij het uitvoeren van dagelijkse handelingen de begeleiding niet helemaal prettig loopt; hoe kunt u er voor zorgen dat iemand niet de hele dag in de bank / stoel zit? En weer initiatief neemt? Hoe gaat u om met de herhaaldelijke vragen zoals: wat gaan we vandaag doen? Welke dag is het vandaag? Hoe laat ben je terug van boodschappen doen?
Valgevaar
Valincidenten komen bij senioren helaas nog erg veel voor. Vaak ontstaat er na een val een angst om nog een keer te vallen, waardoor mensen het risico lopen om steeds minder de deur uit te gaan en in een sociaal isolement komen. Door minder te lopen verminderd de mobiliteit en coördinatie waardoor de kans op vallen toeneemt. Er ontstaat een vicieuze cirkel. Vallen is de meest voorkomende oorzaak van letsel door een ongeval bij ouderen (bron: VeiligheidNL).
Vallen heeft meestal meerdere oorzaken. De oorzaak kan liggen in:
- Achteruitgang mobiliteit en evenwicht
- Duizeligheid
- Medicatiegebruik
- Verminderde visus (ogen)
- Incontinentie
- Cognitieve problemen
- Valangst
- Omgeving
Bovenstaande items worden doorgenomen, als ergotherapeut kom ik bij u thuis op bezoek en kijk naar uw woonomgeving en naar de manier waarop u hier handelt en/of inzicht heeft in uw handelen. De adviezen die gegeven worden hebben betrekking op:
- Anders leren handelen (door bijvoorbeeld uw rollator vaker te gebruiken om voorwerpen van de keuken naar de kamer te verplaatsen of erop te gaan zitten, het eten zittend voorbereiden, of hulp vragen / accepteren bij risicovolle momenten)
- Uw woonomgeving : anders inrichten van uw woning, aanpassingen aanbrengen en/of verbeteren van verlichting in uw woning.
- Verbeteren van uw vaardigheden, zodat het valgevaar verminderd wordt. (bijv. hoe kunt u uw aandacht bij de handeling houden, geen twee dingen tegelijk doen)
Adviseren (woning)aanpassingen / hulpmiddelen
Steeds vaker wordt er verwacht dat de mensen langer thuis blijven wonen. Op tijd nadenken over hoe u uw woning ‘levensloopbestendig’ kan maken is verstandig. Wanneer u vragen heeft over met welke aanpassingen of veranderingen u rekening moet houden, kunt u een ergotherapeut om advies vragen. Ik kan u helpen met de voor- en nadelen op een rij zetten, meedenken over het praktisch inrichten van bijvoorbeeld uw badkamer .
Een ergotherapeut adviseert ook bij de keuze van het juiste hulpmiddel en bij het aanvragen hiervan bij de betreffende instantie (indien dit mogelijk is). Ik kan met u meedenken wanneer u overweegt om een hulpmiddel aan te schaffen.
Revalidatie na Corona / COVID-19
COVID-19 en het omgaan met je dagelijkse handelingen
Een grote groep mensen die corona hebben doorgemaakt, hebben geen blijvende schade maar ervaren wel langdurig klachten op verschillende gebieden zoals ademhalen, verminderde conditie, vermoeidheid en spierpijn. Ook zijn ze snel overprikkeld en kunnen ze geheugenproblemen ervaren. Er kunnen plotselinge hartkloppingen, angsten, en zweetaanvallen ontstaan. Het autonome zenuwstelsel (dit is het zenuwstelsel dat alle onbewuste processen in het lichaam regelt, zoals ademhaling, spijsvertering, hormonen en hartslag) kan langdurig klachten geven op verschillende gebieden.
Om het autonome zenuwstelsel en je dagelijkse handelingen weer rustig en goed aan het functioneren te krijgen, is het erg belangrijk om te kijken hoeveel inspanning iemand aankan.
Bij deze al vast enkele belangrijke vuistregels waarmee je rekening kan houden:
- Wees niet te streng voor jezelf: Veel mensen die corona door hebben gemaakt, verwachten en hopen dat ze de draad weer op kunnen pakken waar ze deze daarvóór hebben laten liggen. Dit lukt niet; Door harder te werken gaat u niet harder vooruit! Leg de lat dus niet te hoog want dit werkt averechts.
- Handel in een rustig tempo: Neem gas terug en neem de tijd voor een activiteit.
- Wees geduldig: Een grote groep mensen die corona hebben doorgemaakt, hebben geen blijvende schade maar het herstel duurt lang! Herstel kan 3-12 maanden duren. Of er restklachten blijven bestaan is momenteel niet met zekerheid te zeggen.
- Neem meer rustpauzes: Rustpauzes ofwel herstelmomenten zijn enorm belangrijk om uw lichaam weer te laten herstellen, nadat u een activiteit of inspanning hebt verricht. Plan vóór en na elke activiteit een rustmoment in. Het meeste herstel treedt op in de eerste 10 minuten van de rustpauze, het heeft daarom niet zoveel zin om véél langer te rusten / zitten / liggen. Het is beter om diverse korte pauzes op een dag te nemen, zodat er herstel optreedt, vóórdat de klachten oplopen/ opstapelen. (Indien u na de lunch een lange pauze nodig heeft; moet u deze uiteraard nemen).
- Micro pauzes: Ook micro-pauzes kunnen enorm waardevol zijn. Ga bijvoorbeeld tijdens het wandelen even rusten op een bankje. Maar ook tijdens het traplopen kan er halverwege de trap even ‘gerust’ worden, dit moment kunt u gebruiken om uw ademhaling weer onder controle te krijgen. Daarna loopt u (rustig) de tweede helft van de trap op.
- Zorg voor mentale rust: Vaak hebben mensen die covid-19 hebben doorgemaakt, last van overprikkeling, een brain-fog of een ‘vol’ hoofd waardoor nadenken, luisteren, onthouden en concentreren niet meer lukt. Het werken achter een beeldscherm, kijken op je telefoon of visite die iets te lang blijft zitten (en praten) geven veel prikkels. Zorg daarom voor mentale rustmomenten tussendoor, waarbij u even géén prikkels, geluiden of beelden binnenkrijgt. Dus zonder uw smartphone of tablet.
- Zorg voor fysieke rust: Wanneer u een activiteit uitvoert die fysieke inspanning van u vraag (of deze nu groot of klein is), zorg dan dat u vervolgens voldoende fysieke rust neemt. Ga comfortabel zitten of liggen en geef u lichaam een goed herstel-moment.
- Ga bij uzelf na wat een rustmoment is: Even niet hoeven praten, een rustige ruimte opzoeken zonder geluiden of een korte wandeling buitenshuis kan een rustmoment zijn. Ook meditatietechnieken kunnen rust geven. ‘echt even helemaal niets doen’ geeft ook een moment van bewustwording: ‘hoe voel ik me?’ en: ‘hoe zou ik deze situatie de volgende keer anders kunnen aanpakken?’
- Heeft u een goede dag….doe dan niet teveel!: Wanneer u zich goed voelt bent u snel geneigd om teveel te doen. De dagen daarna moet u het bekopen met forse klachten, moeheid en geen fut meer hebben. Dus heeft u een goede dag? GENIET ervan en zorg dat dit gevoel blijft.
- Communiceer met de personen in uw omgeving: Geef uitleg en wees duidelijk over wat u wel / niet kan. Omdat de lichamelijke, mentale en emotionele klachten niet zichtbaar zijn voor de ‘buitenwereld’ is het van belang dat ú deze herkent en aangeeft naar de personen in je omgeving (thuis en/of werk).
- En….hoe dan verder? Natuurlijk verloopt het oppakken van de dagelijkse activiteiten bij iedereen anders. En hoe moet u dan de dagelijkse activiteiten weer opbouwen? Schakel een ergotherapeut in, die ervaring heeft met belasting / belastbaarheid zodat u hierbij persoonlijk advies en begeleiding kan krijgen. Zo wordt er met u meegedacht hoe u het beste structuur aan kan brengen binnen uw gewoontes, dagritme en wensen.
Pijn/vermoeidheid bij reuma / artrose
Reuma is een verzamelnaam van wel meer dan 100 verschillende soorten aandoeningen van het bewegingsapparaat (gewrichten, spieren, pezen, botten). Grofweg zijn er de volgende soorten:
- auto-immuunziekten/ontstekingsreuma
- artrose
- jicht
- osteoporose
- weke delen-reuma
Vaak gaat dit gepaard met pijn, stijfheid in gewrichten of spieren, krachtsvermindering en vermoeidheid. Dagelijkse activiteiten zoals koken, aankleden, schrijven, fietsen, uw kind verzorgen kunnen gepaard gaan met pijn.
Samen met u bekijk ik welke mogelijkheden er zijn in het handelen. U krijgt leefstijladviezen, hoe u het beste met uw gewrichten om kunt gaan en er wordt aandacht geschonken aan uw belasting en belastbaarheid. Eventueel krijgt u advies over het gebruik van hulpmiddelen en mogelijkheden voor ondersteuning, zodat u minder pijn heeft in uw gewrichten tijdens of ná het handelen.
Ergotherapie bij oncologie
Personen die oncologische behandelingen hebben (gehad), merken vaak dat ze hierdoor verminderde energie hebben. Ook pijn, bewegingsproblemen en concentratieproblemen kunnen voorkomen na alle behandelingen. Dit heeft een grote invloed op het dagelijks leven; Dingen zoals huishouden, auto rijden, werken, hobby’s lukken vaak niet meer zoals daarvoor. Ook heeft men vaak moeite om de dag te plannen en organiseren.
‘Mentaal’ wilt u weer uw eigen dingen kunnen doen, maar ‘lichamelijk’ kan dit (nog) niet.
Prioriteiten stellen, voor u de juiste keuzes maken en begrijpen wat er gebeurt als u door de pijn en vermoeidheid heen blijft gaan, kan u helpen. Met ergotherapie leert u om bewust keuzes te maken en uw grenzen binnen het handelen te (her)kennen. Ook uw dag/ week anders indelen, of op een andere manier uw belangrijkste activiteiten uitvoeren, kan er voor zorgen dat u weer grip krijgt op uw leven.
Belasting / belastbaarheid
Door uiteenlopende redenen kunnen personen uit balans raken. Wanneer u een druk leven heeft, er ingrijpende dingen gebeuren, of wanneer u een aandoening heeft. De balans tussen willen en kunnen is ongelijk, waardoor dagelijkse dingen niet meer naar wens uitgevoerd kunnen worden.
Elke persoon wil zijn eigen regie kunnen voeren. Dit wordt ook Zelfmanagement genoemd: Het maken van keuzes die bij je passen en waar je op de langere termijn vitaal bij blijft voelen.
Met ergotherapie leert u prioriteiten stellen, inzicht krijgen in uw energiegevers en uw energievreters, bewustwording van energiemanagement, uw activiteiten op een ‘weegschaal’ leggen, het afwegen van activiteiten, wat doe ik wel en wat niet, hoeveel energie kost het ene en wat levert het me op aan energie? Een andere houding aannemen tijdens het handelen en mogelijk uw dag/week opnieuw indelen, kan ook energiewinst geven. Ergotherapie help u mee om uw leven weer in balans te krijgen.
